Tham dự hội thảo, về phía tỉnh Sơn La có sự tham dự: Đại diện các Sở Ban ngành, các doanh nghiệp, HTX, Liên minh HTX, đại diện các cơ quan truyền thông của tỉnh, cụ thể, Bà Cầm Thị Phong – Phó giám đốc Sở NN&PTNT; Ông Nguyễn Anh Dũng, Trưởng phòng Phát triển nông thôn; Ông Dương Gia Định, Chi cục trồng trọt &BVTV; Bà Phạm Thị Lan, Trưởng phòng quản lý thương mại, Sở Công thương; Bà Nguyễn Thị Hằng, đại diện Sở Lao động. Đại diện các doanh nghiệp, HTX nông nghiệp có Ông Lộc Mậu Triển, Chủ tịch Hội đồng quản trị, giám đốc công ty cổ phần nông nghiệp Chiềng Sung, Bà Cầm Thị Mòn, Giám đốc HTX Ava Tay- café…Các cơ quan truyền thông đưa tin hội thảo, bao gồm: Ông Hà Văn Hoàng, Báo nông thôn ngày nay; Ông Luyện Ngọc Tuấn, báo nhân dân; Ông Phi Ngọc Thuấn, báo Sơn La; Ông Trần Duy Thảo, Đài truyền hình Sơn La; Ông Hoàng Hữu Trần Long, VOV Tây Bắc và đại diện các cơ quan truyền thông khác của tỉnh.

Về phía cơ quan tài trợ dự án có TS. Phạm Hùng Tiến - Phó giám đốc, Viện Friedrich Naumann Foundation for Freedom  (FNF). Là đơn vị thực hiện dự án, tham dự hội thảo, gồm có: PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Âu cùng các cán bộ nghiên cứu  tham dự.

Phát biểu chào mừng hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng đã nhấn mạnh: Trong bối cảnh triển khai hiệp định EVFTA, phát triển thị trường hàng xuất khẩu nông sản chủ lực của tỉnh Sơn La đòi hỏi các cấp chính quyền địa phương, doanh nghiệp, hộ nông dân không chỉ đòi hỏi nắm vững về quy trình sản xuất, các quy định của Hiệp định thương mại, thị hiếu khách hàng, để có thể đề ra những chiến lược, chính sách hỗ trợ nhằm đưa những sản phẩm của địa phương tiếp cận được thị trường quốc tế rộng lớn. Bên cạnh đó, nhận thức về việc thực hiện trách nhiệm xã hội cần được thực hiện một cách nghiêm túc và trên tinh thần tự nguyện.

Như vậy, với mục tiêu của dự án nhằm tăng cường thực hiện đầy đủ trách nhiệm xã hội tại các doanh nghiệp và HTX nông nghiệp nhằm tạo ra sản phẩm nông sản chất lượng cao, đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu vào thị trường EU trong bối cảnh thực hiện EVFTA, năm 2020, nhóm cán bộ dự án đã tập trung đánh giá nhận thức của các doanh nghiệp, HTX nông nghiệp tại 04 Huyện của Sơn La. Kết quả dự án đã cho thấy hầu hết các DN/HTX chưa có hiểu biết đầy đủ về nội hàm của TNXH. Theo đó, để có các khuyến nghị chính sách cụ thể hơn, Viện nghiên cứu châu Âu tiếp tục thực hiện dự án theo phương pháp đánh giá sâu hơn việc thực hiện TNXH với một bộ tiêu chí cụ thể.

Đồng quan điểm với PGS. Thắng, Bà Cầm Thị Phong, Phó giám đốc Sở NN & PTNT cũng cho rằng: Những năm gần đây tỉnh Sơn La đã chỉ đạo phát triển LLSX nông nghiệp trên cơ sở phát triển các DN, HTX, liên hiệp HTX, từ đó tạo động lực phát triển, hình thành những vùng nguyên liệu nông sản tập trung với quy mô lớn, phục vụ các nhà máy chế biến, tiêu thụ và đẩy mạnh xuất khẩu. Thực hiện chủ trương tái cơ cấu nông nghiệp, nông thôn, sau 6 năm thực hiện đưa cây ăn quả lên đất dốc, Sơn La đã vươn lên trở thành vựa trái cây lớn nhất miền Bắc, được đánh giá là “hiện tượng nông nghiệp” của Việt Nam với nhiều mô hình thu nhập cao từ 200 - 400 triệu đồng/ha. Một số vùng nguyên liệu nông sản của Sơn La đứng trong tốp đầu cả nước, như: nhãn trên 99.000 tấn, mận, mơ trên 81.000 tấn, xoài trên 61.000 tấn... Sơn La còn được biết đến với các nông đặc sản như: Sữa tươi Mộc Châu, mật ong Sơn La, gạo Phù Yên, nếp tan Mường Và… Một số sản phẩm đã xuất khẩu sang các thị trường lớn, như: Cà phê xuất sang Đức, Malaysia; chè sang Nhật Bản, Đài Loan, Afghanistan; tinh bột sắn sang Trung Quốc, Canada; long nhãn sang Trung Quốc, Hàn Quốc... Toàn tỉnh hiện có trên 200 doanh nghiệp và gần 700 hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Đây là những đầu mối, đồng thời cũng là một trong những tác nhân triển khai thực hiện trách nhiệm xã hội trong lĩnh vực nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La trong thời gian qua và những năm tiếp theo. Với ý nghĩa đó, Sở NN &PTNT Sơn La rất mong nhận được sự tâm huyết chia sẻ những kết quả nghiên cứu của nhóm tác giả thực hiện dự án, các ý kiến tham luận đánh giá thực trạng, đề xuất các nhiệm vụ giải pháp thực hiện tốt hơn nữa trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La, của các đại biểu dự hội thảo.

TS. Phạm Hùng Tiến - Phó giám đốc, Viện Friedrich Naumann Foundation for Freedom (FNF) cũng cho rằng từ việc đánh giá nhận thức thực hiện TNXH, Quỹ FNF đã đồng hành cùng với Viện nghiên cứu Châu Âu, xây dựng bộ tiêu chí đánh giá TNXH. Sơn La là địa phương đầu tiên và duy nhât, mà dự án triển khai về TNXH. Kết quả dự án đã chỉ ra thực trạng thực hiện TNXH ở các DN/HTX, đây được xem là cơ sở khoa học để đề ra chính sách, giúp các nhà quản lý Sơn La có thể hoàn thiện các quy định, chính sách hỗ trợ, khuyến khích các DN/HTX thực hiện TNXH được hiệu quả hơn.

Chia sẻ tình hình thực hiện TNXH tại doanh nghiệp Sơn La, Ông Lộc Mậu Triển, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Công ty cổ phần nông nghiệp Chiềng Sung đã trình bày tham luận tại hội thảo. Theo đó, trong những năm qua, công ty đã chủ động triển khai nhiều giải pháp về đổi mới sáng tạo, cải tiến công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực để đảm bảo tận dụng và tối ưu hiệu quả việc sử dụng nguyên liệu đầu vào trong quá trình sấy, chế biến ngô giống nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm. Bên cạnh đó, lãnh đạo Ban giám đốc cũng xác định việc thực hiện các trách nhiệm với cộng đồng như, trích quỹ phúc lợi xã hội và vận động cán bộ, công nhân viên ủng hộ, quyên góp địa phương, hỗ trợ xây dựng các công trình nhà văn hóa, xây dựng đường nông thôn mới…được xem là một trong những ưu tiên trong định hướng phát triển của doanh nghiệp.

Thay mặt nhóm dự án, TS. Bùi Việt Hưng đã trình bày các kết quả chính của dự án qua việc khảo sát 50 DN/HTX nông nghiệp tại Huyện Mai Sơn và Mộc Châu theo các tiêu chí đánh giá. Bộ tiêu chí về TNXH, được nhóm nghiên cứu xây dựng trên cơ sở rà soát, tổng thuật các tiêu chuẩn TNXH quốc tế như, ISO26000, SA 8000, các tiêu chuẩn về sản xuất nông nghiệp ( Global Gap, Fair trade, Vietgap) cũng như các bộ luật như, luật lao động, môi trường, xã hội, luật HTX, luật doanh nghiệp…Theo đó, hầu hết các DN, HTX nông nghiệp trên địa bàn mới chỉ đạt mức I và II ( Mức trung bình và yếu trong việc thực hiện đầy đủ các nội dung của TNXH) đối với các tiêu chí về quản trị và xây dựng chiến lược phát triển tổ chức, quan hệ đối tác, tuyển dụng lao động, công bố thông tin, chất lượng sản phẩm và môi trường. Bên cạnh đó, một số điểm sáng đạt mức IV và V ( Mức thực hiện tốt và rất tốt, được các cơ quan địa phương vinh danh và trao giải thưởng) về các hoạt động đóng góp, hỗ trợ cộng đồng địa phương, đã được ghi nhận ở rất nhiều các DN/HTX trên địa bàn.

Trên cơ sở các kết quả khảo sát, báo cáo nghiên cứu cũng đã đề xuất một số khuyến nghị cho cả các cơ quan quản lý của tỉnh Sơn La cũng như các DN và HTX nông nghiệp như: Tỉnh Sơn La cần nhanh chóng thể chế hóa chính sách về TNXH, dựa theo bộ tiêu chí để làm cơ sở khuyến khích, đánh giá việc thực hiện TNXH được cụ thể hơn. Đối với DN/HTX nông nghiệp cần phải thay đổi nhận thức, cũng như nhanh chóng cần đề ra lộ trình thực hiện TNXH trong thời gian sớm nhất.

Ghi nhận những kết quả của dự án, Ông Nguyễn Anh Dũng, Trưởng phòng Phát triển nông thôn, Sở NN&PTNT Sơn La đã phát biểu, ghi nhận những đóng góp của dự án là hết sức to lớn. Trên cơ sở tham khảo các khuyến nghị của dự án, Sở NN&PTNT đã trình UBND tỉnh phê duyệt các tiêu chí đánh giá khen thưởng các HTX trên địa bàn tỉnh.

Những ý kiến đóng góp của các đại biểu tại hội thảo, được xem là những tư liệu hết sức hữu ích, làm cơ sở để  nhóm dự án hoàn thiện báo cáo, cũng như xây dựng các chương trình hành động cụ thể hơn cho các hoạt động sắp tới.

Nguyễn Thị Thanh Ngân, Phòng Nông nghiệp và PTNT 

TS. Bùi Việt Hưng, Viện Nghiên cứu Châu Âu

* Bài viết được thực hiện dưới sự tài trợ của Viện Nghiên cứu Châu Âu và Quỹ Friedrich Naumann Stiftung für Die Freiheit (FNF), CHLB Đức.