Hợp tác xã dịch vụ phát triển nông nghiệp 19/5 là đơn vị Khoa học công nghệ, hiện nay có gần 60 nhân viên kỹ thuật làm việc trực tiếp từ khâu sản xuất, chế biến và bảo quản sản phẩm. Trình độ đào tạo của thành viên HTX gồm: 1 tiến sĩ chuyên ngành cây ăn quả và côn trùng, 1 thạc sỹ, 3 kỹ sư chuyên ngành quản lý, trồng trọt, chế biến thực phẩm có kinh nghiệm, 1 cử nhân chuyên ngành bảo về thực vật. Do đó, việc nghiên cứu áp dụng KHCN vào sản suất thường xuyên được quan tâm phát triển.

Mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị gắn với sản phẩm chủ lực của địa phương

Hợp tác xã dịch vụ phát triển nông nghiệp 19/5 hoạt động trên các lĩnh vực kinh doanh vật tư nông nghiệp, tư vấn nông nghiệp, sản xuất rau sạch, chế biến nông sản, dịch vụ du lịch, cung ứng cây, con giống. Dù ở lĩnh vực nào, HTX cũng đạt được những hiệu quả đáng kể.

HTX được xem là đơn vị sản xuất và làm dịch vụ phát triển nông nghiệp kiểu mới, theo mô hình cổ phần, ngoài tổ chức sản xuất trong nội bộ, HTX còn làm dịch vụ bao tiêu sản phẩm cho hàng trăm hộ trong vùng. Tổng sản lượng tiêu thụ sản phẩm cho thành viên HTX bao gồm cả thành viên liên kết đạt từ 800-1000 tấn các loại nông sản/năm

HTX đang dần hoàn thiện hệ thống sản xuất rau, củ, quả khép kín. Chú trọng đầu tư  thiết bị, công nghệ phù hợp với sản xuất và điều kiện của HTX như: Các loại máy móc hiện đại máy cày, máy phay đất, máy phun, máy cắt, máy gieo hạt giống,... Hệ thống tưới tiêu chìm, nhà lưới, rơ moóc kéo, khay thu hoạch sản phẩm, kho lạnh, túi gói phù hợp cho từng loại rau, củ, các thông tin thể hiện đầy đủ trên tem nhãn từng túi, gói. Hiện nay HTX đang áp dụng dán tem truy nguyên nguồn gốc sản phẩm bằng phần mềm quản lý.

HTX đã có chứng chỉ đủ điều kiện sản xuất rau an toàn (RAT), chứng chỉ Metro Gap, Chứng chỉ Vietgap và đã ký kết hợp đồng cung ứng các sản phẩm rau an toàn cho hệ thống siêu thị Metro.

Đối với cây ăn quả, HTX cũng là đơn vị đi đầu trong nghiên cứu, tìm tòi các chủng loại cây ăn quả ôn đới, chọn tạo giống bằng phương pháp ghép mắt. Hiện nay HTX có vườn cây giống gốc gồm các giống mận chín sớm có giá trị kinh tế cao. HTX được Sở Khoa học và Công nghệ chọn là đơn vị thực hiện dự án xây dựng mô hình sản xuất Cây Mận chín sớm tại Mộc châu.

HTX liên tục áp dụng khoa học kỹ thuật vào canh tác vì vậy giá trị sản lượng nông nghiệp ngày càng tăng lên. Là đơn vị đi đầu trong chế biến các loại quả tươi sẵn có của địa phương, đến nay HTX đã có nhiều sản phẩm tiêu biểu như rượu mận, rượu mơ, rượu ngô, nước ép mận, mơ, táo mèo và các sản phẩm quả sấy như mận, xoài…

Khi nông sản thành hàng hóa và sản phẩm du lịch

Ban đầu từ trái mận hậu, sau đó là quả mơ, quả xoài, HTX 19/5 đã liên tục tạo ra các sản phẩm đa dạng phục vụ thị hiếu của người tiêu dùng. Không chỉ có vậy, hợp tác xã có một quần thể nhà hàng, nhà nghỉ nối liền với khu sản xuất, chế biến để phục vụ khách tham quan, du lịch từ đó tạo ra một hệ sinh thái khép kín. Phát triển dịch vụ lưu trú kể từ năm 2014, Hợp tác xã phát triển nhiều loại hình du lịch Mộc Châu phong phú, đặc trưng của một huyện vùng cao như: tổ chức tour du lịch sinh thái theo hình thức: Liên kết cộng đồng với các hộ nông dân liên kết với HTX mang đậm bản sắc các dân tộc tại Mộc Châu như Thái, H’Mông, Dao, Mường. Du khách đến với HTX sẽ có cơ hội tìm hiểu thêm về văn hóa đặc trưng của 05 dân tộc anh em

Xây dựng gian hàng trưng bày và bán các sản phẩm OCOP của HTX Hiện nay, hợp tác xã sở hữu 06 sản phẩm OCOP, gồm: 03 sản phẩm đạt 4 sao cấp tỉnh (Gồm sản phẩm: Mận sấy Gừng, Mận sấy Mật ong, Mận sấy Thảo mộc); 3 sản phẩm đạt 3 sao cấp tỉnh (Gồm sản phẩm: Rượu Mận, rượu Mơ, rượu Trưởng bản).

Đẩy mạnh thực hiện áp dụng công nghệ 4.0 trong quảng bá, thời thiệu sản phẩm trên cổng thông tin đại chúng, báo đài, các trang mạng xã hội, và đang tiến hành đưa các sản phẩm lên sàn giao dịch thương mại điện tử như ladaza, shopee…Mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm của HTX ra các tỉnh như: thành phố Hà Nội, Hồ Chí Minh và địa bàn các tỉnh lân cận.

Thực hiện trách nhiệm xã hội

Dựa trên nguyên tắc “Nông dân có lợi trước – HTX có lợi sau” ban quản trị HTX đã xác định rằng đó là một công việc vô cùng vất vả, đầy khó khăn và rủi ro nếu chỉ nhìn vào góc độ kinh doanh. Trải qua 22 năm hoạt động, HTX vẫn nhận thấy tính đúng đắn và bền vững – ở chỗ: Nông dân cần, HTX cần, Xã hội cần, sự cần đó làm HTX tồn tại, bền vững và phát triển.

Doanh thu trung bình hàng năm của HTX đạt từ 6 - 7 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế hàng năm trung bình đạt từ 1,1 - 1,2 tỷ đồng. Thu nhập bình quân của các hộ thành viên đạt 400 triệu đồng/ha/1 năm. Lương bình quân lao động trong hợp tác xã đạt từ 6,5 triệu đồng đến 8,5 triệu đồng/người/tháng.

HTX đã thực sự thúc đẩy kinh tế hộ phát triển, tăng cường mối liên kết, hợp tác giữa các hộ sản xuất nhỏ với nhau, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho các thành viên cũng như người lao động (HTX đã tạo việc làm cho 55 thành viên chính thức, trên 200 hộ nông dân sản xuất cho HTX và hàng trăm công việc gián tiếp khi tham gia vào chuỗi dịch vụ của HTX), góp phần phát triển kinh tế của địa phương.

HTX 19/5 là đơn vị đi đầu của huyện Mộc Châu trong việc đa dạng hóa hoạt động sản xuất đi đôi với ứng dụng khoa học công nghệ, đầu tư cơ sở vật chất theo hướng hiện đại nhằm nâng cao chất lượng nông sản cũng như góp phần bảo vệ môi trường.

Hưởng ứng Thư kêu gọi của Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu về việc hỗ trợ cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn huyện Mộc Châu trong giai đoạn 2022 – 2025. Để góp phần vào việc duy trì và phát triển tinh thần hiếu học, gieo mầm ước mơ cho thế hệ con em, động viên giúp đỡ, tiếp sức cho các em học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn có điều kiện tiếp tục đến trường, yên tâm học tập để trở thành người có ích cho xã hội.

Hợp tác xã dịch vụ phát triển nông nghiệp 19/5 đã cam kết hỗ trợ 2 học sinh là: em Hoàng Thị Thanh Kiều học sinh  Trường PTDT BT TH&THCS Chiềng Khừa và em Đinh Gia Bảo Trường TH 8/4 . Mức hỗ trợ là 18.000.000 đồng/em/36 tháng (thời gian hỗ trợ từ tháng 10/2022 đến 10/2025).

HTX 19/5 là điển hình về mô hình Hợp tác xã theo hướng phát triển các cây trồng đặc sản và các sản phẩm chế biến từ trái cây của tỉnh Sơn La gắn với du lịch cộng đồng. Hơn thế nữa, trong những năm vừa qua, hợp tác xã 19/5 còn là đơn vị luôn luôn đi đầu trong việc thực hiện trách nhiệm xã hội trên địa bàn huyện Mộc Châu.

Nguyễn Thị Hường, Phòng Nông nghiệp và PTNT

ThS. Vũ Thanh Hà, Viện Nghiên cứu Châu Âu

* Bài viết được thực hiện dưới sự tài trợ của Viện Nghiên cứu Châu Âu và Quỹ Friedrich Naumann Stiftung für Die Freiheit (FNF), CHLB Đức.