Cao nguyên Mộc Châu tỉnh Sơn La là vùng đất được thiên nhiên ưu đãi  thổ nhưỡng và khí hậu để phát triển nông nghiệp. Phát huy tiểm năng lợi thế này  Mộc Châu đã đưa vào sản xuất các mặt hàng nông sản có giá trị hàng hoá cao tiêu thụ tại thị trường trong nước và vươn ra thế giới. Những năm gần đây, bên cạnh các giống cây, vật nuôi truyền thống Mộc Châu đã đưa vào trồng các giống cây ăn quả mang lại năng xuất, hiệu quả kinh tế caogiúp người dân phát triển kinh tế, vươn lên làm giàu.

{youtube}oPvFsXVEC_8{/youtube}

Cây Bơ được trồng thử nghiệm đầu tiên tại  Mộc Châu từ những 1990, khi một số cán bộ Mộc Châu đi công tác miền Nam được thưởng thức trái bơ ngon, lạ, mọi người đều đem hạt về ươm trồng. Khi đó, người dân trồng Bơ chủ yếu để lấy bóng mát, quả bơ gia đình ăn hoặc đem ra bán tại các chợ ở địa phương. Tuy nhiên, những năm gần đây, trái bơ dần trở thành một trong những loại quả có giá trị kinh tế cao. Bơ Mộc Châu được đánh giá là có vị thơm ngon đặc trưng, cơm dày, dẻo, hàm lượng dinh dưỡng cao, giá bơ cũng tăng lên theo từng mùa. Đến nay trên địa bàn huyện đã có 12 xã, thị trấn trồng bơ với tổng diện tích khoảng 300 ha, sản lượng gần 3000 tấn/năm, trong đó nhiều nhất là tại thị trấn Mộc Châu, thị trấn Nông Trường, Đông Sang, Mường Sang. Bơ trồng tại Mộc Châu  có nhiều giống nhưng có 2 loại chính là: bơ sáp quả dài, bơ boot quả tròn.

Cây Bơ dễ trồng, ít sâu bệnh, chi phí chăm sóc rất ít so các loại cây lâu năm khác. Quả bơ có thể nặng 1->1,2kg nhưng trung bình khoảng 2->3 quả/kg. Mỗi cây cho thu hoạch từ 50 kg đến 200 kg tùy theo độ tuổi của cây. Cây càng lâu năm càng sai trái, năng suất bình quân đạt 13-14 tấn mỗi ha. Hiện tại, giá Bơ mua tại vườn vào khoảng 15.000-35.000/ kg mang lại thu nhập từ 200-300 triệu đồng/ha/năm.

Nông dân Mộc Châu đang rất tích cực trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật và đưa các giống mới vào sản xuất nhưng phổ biến vẫn là trồng tự phát, các giống bơ đưa vào sử dụng vẫn chưa được kiểm định chất lượng, không có chứng nhận nguồn gốc, xuất xứ. Nhằm nâng cao chất lượng quả Bơ, huyện Mộc Châu đang thực hiện nhiều giải pháp để nâng tầm sản phẩm bơ trái thành sản phẩm hàng hóa có thương hiệu, có giá trị xuất khẩu cao.

Hiện nay huyện  Mộc Châu  có 20 cây Bơ giống gốc đã được Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Sơn La công nhận là cây giống gốc đầu dòng để phục vụ cho nhân giống. Bên cạnh việc sử dụng các cây đầu dòng để nhân giống, các hộ dân còn nhập về nhiều loại giống bơ mới từ Tây Nguyên để lấy mắt ghép, tạo cây Bơ có chất lượng tốt, tạo đa dạng sản phẩm và kéo dài mùa vụ để tăng thu nhập cho người dân trồng Bơ.

Vấn đề khó khăn nhất trong quy trình sản xuất Bơ hiện nay tại  Mộc Châu đó là bảo quản sau thu hoạch. Bơ được cho là một loại trái cây “khó tính” vì không dễ bảo quản, hiện chủ yếu dùng để ăn tươi nhưng thời gian để được không lâu. Đặc tính quả chín đồng loạt, dễ dập nên rất khó có thể vận chuyển đến các tỉnh xa hay xuất khẩu. Trước thực trạng đó, huyện Mộc Châu chỉ đạo bà con khi trồng cần bố trí cơ cấu giống rải vụ để đảm bảo kéo dài thời gian cung cấp sản phẩm ra thị trường.

Để nâng cao giá trị của quả Bơ Mộc Châu, khẳng định chỗ đứng trên thị trường, hướng đến mục tiêu bền vững trong sản xuất nông nghiệp, huyện Mộc Châu đã đẩy mạnh liên kết tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị, phối hợp với Sở Khoa học - Công nghệ và Công ty Nghiên cứu & Tư vấn chuyển giao công nghệ & đầu tư (Concetti) xây dựng nhãn hiệu chứng nhận “Bơ Mộc Châu” giúp cho sản phẩm quả bơ Mộc Châu được giới thiệu rộng rãi ra thị trường trong những năm tới.

Cùng với đó Mộc Châu đang xây dựng vùng quy hoạch phát triển cây Bơ gắn với hoạch vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao để có những chính sách khuyến khích hỗ trợ phát triển phù hợp. Mộc Châu cũng đẩy mạnh tuyên truyền định hướng, khuyến khích và có những chính sách hỗ trợ cụ thể để các doanh nghiệp liên kết với Hợp tác xã, Tổ hợp tác và bà con nông dân phát triển vùng nguyên liệu Bơ một cách bài bản, tránh tình trạng phát triển ồ ạt, đại trà; trong quá trình sản xuất cần áp dụng các biện pháp canh tác tiến bộ, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP.

Hiện nay tỉnh Sơn La cũng đang đặc biệt quan phát triển nông nghiệp và quảng bá các sản phẩm nông nghiệp của tỉnh trong đó có quả Bơ Mộc Châu. Quả Bơ Mộc Châu đã được tỉnh Sơn La đem đi giới thiệu tại nhiều Hội cho nông sản trong và ngoài nước và được nhiều siêu thị tại Hà Nội và các tỉnh phía bắc đã bầy bán sản phẩm quả Bơ Mộc Châu để quảng bá, kêu gọi các doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư vào nông nghiệp, công nghiệp chế biến để xuất khẩu nhằm nâng cao giá trị quả bơ đối với người nông dân.

Cùng với các sản phẩm nông nghiệp chủ lực đã được khẳng định, Mộc Châu đang từng bước đưa cây Bơ trở thành sản phẩm chủ lực của huyện và tỉnh Sơn La. Sự nỗ lực vào cuộc của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và người sản xuất, cây Bơ Mộc Châu hứa hẹn sẽ phát triển mạnh mẽ hơn nữa trên cả thị trường trong và ngoài nước.